De eerste dag hybride onderwijs: Hoe was dat voor Joël, docent Frans?

Joël Willems

Het blijft schakelen, dit schooljaar. De situatie verandert om de haverklap en we proberen zo goed als het kan ons gedrag aan te passen aan de nieuwe maatregelen. Als je puber bent, kost dat nog wat extra energie. Zo voerden we als leraren al de strijd van het mondkapje opdoen tussen de lessen, introduceerden we de regels van het online klaslokaal (‘ Ja ook in deze online les graag uit bed en kleren aan’) en nu is dan het tijdperk aangebroken van leerlingen wijzen op de anderhalve meter onderlinge afstand. Want we mogen weer, al is het op 1,5 meter.

Vanmorgen stapte ik sinds weken het schoolgebouw weer binnen. Ik zette mijn mondkapje op, desinfecteerde mijn handen en bekeek mijn ‘nieuwe’ rooster eens. Voor de helft lessen online, en voor de helft weer lessen met leerlingen fysiek in het lokaal. ‘De scholen zijn weer open’ kopten de kranten vrolijk. Was dat niet wat optimistisch gekopt? ‘De scholen zijn weer opener’ was misschien beter geweest. De deur staat weer op een kier, en we kijken nieuwsgierig naar binnen, maar echt opgelucht ademhalen doen we nog niet. En ja, er zijn fantastische initiatieven, zoals theaters en bioscopen waar lessen gegeven worden, en die halen fijn het journaal. De werkelijkheid voor de meeste scholen is echter dat het schipperen is en dat het ook les betekent in een koude gymzaal, jezelf verdelen over de 2 lokalen of het hybride lesgeven waarbij de ene helft van de klas thuis zit en de ander niet. 

In de gangen zie ik leerlingen elkaar blij begroeten. Het is fijn elkaar weer te zien en om weer wat bewegingsvrijheid te hebben en vooral ook eindelijk niet meer alleen met je ouders opgescheept te zitten. De 1,5 meter afstand is nog onwennig, maar dankzij de herinneringen van de conciërge en elke langslopende docent (‘anderhaalve meeeter!’) gaat het al steeds beter. Ach ja, het is zoeken in het ‘nieuwe normaal’ na de krokusvakantie.

Het lastige is dat voor een normaal iets een tijd gewoon moet zijn. Maar met alle afwisselingen voelt niks normaal dit schooljaar. Normaal is misschien dat het normale niet lijkt te bestaan. 

Ik stap de lerarenkamer binnen. Een collega zucht: ‘Ik zag tegen vandaag meer op dan tegen de maandag na de zomervakantie.’ En nee, dat wil niet zeggen dat hij niet met enthousiasme voor de klas stond vandaag en niet blij was om de leerlingen te zien. Het is gewoon dat abnormale van dit jaar, dat maar blijft duren. Zelfs de voorjaarsvakantie -waarin het voor de ene helft van Nederland vroor en waarin de andere helft de lente vierde in de volle zon – besloot om niet mee te doen met normaal. 

Het was die zucht die me gek genoeg goed deed. Die blik van verstandhouding die we even met elkaar deelden. Gewoon omdat alles zo onzeker is en schakelen energie kost.
En dat is oké. De een schakelt sneller dan de ander. Zo zal ook de ene leerling weer sneller gewend zijn aan het naar school gaan, terwijl de ander stiekem terugverlangt naar het late opstaan dat mogelijk was door de online lessen. Voor alles schakelaars even een stevig hart onder de riem. De komende tijd zal het zoeken zijn. Naar welke werkvorm in deze situatie past, naar hoe je de motivatie kunt behouden, naar hoe je je door je klas kunt bewegen. Weet dat we allemaal zoeken en dat het een kwestie is van gewoon blijven proberen. Deel vooral ook dingen die werken met elkaar, en neem de tijd om af en toe eens met elkaar in gesprek te gaan over wat deze tijd met je doet. Soms is even delen genoeg om weer wat veerkracht te vinden. Verder heb ik wat tips op een rij gezet om wat houvast te geven aan de hybride lessen:

Tips en tools voor hybride lessen:

  • Zorg voor een vaste structuur in je lessen. Als je wisselt in online/fysiek dan blijft de structuur in ieder geval hetzelfde en is er toch iets van vastigheid voor de leerlingen en voor jezelf.  Begin bijvoorbeeld altijd even kort met de presentie en een opwarmer. 
  • Ikzelf begin sinds de online lessen met de lesdoelen en gelijk het huiswerk laten noteren. Mocht de wifi dan uitvallen dan weet een leerling in ieder geval al wat er voor de volgende les verwacht wordt.  En ik eindig de les ook weer met de leerdoelen herhalen en het huiswerk herhalen. 
  • Kader af welke tijd je beschikbaar bent voor de leerlingen thuis en wanneer voor de fysieke leerlingen. Ikzelf kies ervoor om na de centrale uitleg eerst alle leerlingen in de klas aan het werk te zetten en rond te lopen, en dat ik dan het kwartier erna beschikbaar ben voor de online leerlingen. Dan verwacht ik dat de leerlingen in de klas zelfstandig aan het werk zijn. 
  • Zorg dat heel helder is wat moet gebeuren. Dit kan door de opdracht alvast klaar te zetten, of door bijvoorbeeld aan ‘ flipping the classroom’ te doen. Met een tool zoals Screencast kun je je filmpjes opnemen die leerlingen vooraf of in de klas zelf kunnen bekijken. 
  • Veel scholen hebben inmiddels smartboards: je kunt dan je powerpoint beamen op het board en ook ‘ schrijven’  met de digitale ‘pen’ die erop zit (met je vinger te besturen). De leerlingen thuis kunnen je aantekeningen en markeringen op het bord dan ook lezen als je de powerpoint deelt. 
  • Stel je vragen aan de klas en wil je de thuiszitters ook actief betrekken? Met een tool als mentimeter.com stel je simpel een vraag en iedereen kan zo op het bord ‘schrijven’ . 
  • Wil je de leerlingen overhoren? Socrative.com is een mooie tool waarin je een quiz kan klaarzetten en ziet of de leerlingen live bezig zijn. In die tijd kun je gelijk checken wie er is. (de leerlingen in de klas kunnen de quiz op hun mobiel maken) .
  • Accepteer dat een hybride les anders loopt dan een ‘normale’ les. Het blijft immers schakelen! 
  • Uiteraard kan ik je ook aanraden om StudyGo te gebruiken voor je klas. Je kunt woorden en begrippen voor je klas als huiswerk klaarzetten en de voortgang van je leerlingen volgen.
  • Neem vooral ook de tijd om weer eens wat smalltalk aan te gaan met je leerlingen in de klas. Juist de persoonlijke aandacht hebben ze vaak gemist!

‘Dag mevrouw!’ hoor ik roepen. Daar zijn ze, mijn pubers. Tassen mee, telefoons in de hand. Druk kletsend zoeken ze hun plek. Ik heb ze laten praten de eerste vijf minuten. Over sommige maakte ik me zorgen de afgelopen weken, omdat de camera steeds ‘kapot’ was, of omdat het online antwoorden op vragen soms uren leek te duren. ‘Hoe is het met je? Heb je een goede vakantie gehad?’ ‘Jazeker, oh en mevrouw ik ben helemaal vergeten mijn woordjes te leren maar ik heb mijn opdrachten wel gemaakt.’  Ik glimlach stiekem. Sommige dingen blijven gelukkig echt normaal.

Deze blog is geschreven door Joël Willems.

Joël Willems is docent Frans op een middelbare school en daarnaast werkzaam als coach. Met theatertechnieken, speelsheid en een flinke dosis humor probeert ze het beste uit haar (online) lessen te halen. De kern van goed onderwijs zit hem volgens haar in een goed didactisch plan in combinatie met passie voor wat je doet!

Main shop CTA

Learning vocabulary and definitions on StudyGo is free for everyone. If you want to try out the other packages, there is always a 7 day free trial.